ZEYD BİN HARİSE

• Instagram
• YouTube
• Twitter
• Pinterest
• TikTok

• Kuran-ı Kerim ‘de ismi geçen tek sahabe
• Mute savaşında şehit olan sahabe.
• “Hibbü Resulullah” lakabıyla anılan sahabe.

Zeyd bin Harise ‘nin Hayatı

Zeyd bin Harise, Bi ‘setten otuz beş sene önce dünyaya gelmiştir. Aslen Kelb kabilesine mensuptur. Kelb kabilesi Yemen menşelidir. Zeyd Efendimizden (sav) 10 yaş küçüktür. Zeyd Efendimizin (sav) evlatlığı olduğu için önceleri kendisine Zeyd bin Muhammed denilirdi. Ancak evlatlık olanların baba adları ile anılması gerektiğini bildiren ayet inince babası Harise ‘nin adıyla anılmaya başlandı. Efendimiz (sav) Zeyd ‘i çok severdi bu nedenle Zeyd ‘in lakabı “Hibbü Resulullah” idi. Mute Savaşı için hazırlıklara başlanmıştı. Zeyd bu savaşta şehit düşmüştür. Vefat ettiğinde yaşının 55 olduğu söylenir.

Zeyd bin Harise ‘nin (r.a) Doğumu

Bi ‘setten otuz beş sene önce dünyaya gelmiştir. Aslen Kelb kabilesine mensuptur. Kelb kabilesi Yemen menşelidir. Efendimiz ‘den (sav) 10 yaş küçüktür.

Zeyd bin Harise ‘nin Efendimize (sav) Evlatlık Olarak Verilmesi

Peygamber Efendimiz (sav) Zeyd bin Harise ‘yi çok severdi bu nedenle Zeyd ‘in lakabı “Hibbü Resulullah” idi. Zeyd bin Harise Peygamber Efendimiz ‘in azatlısıdır ve aynı zamanda Yemenlidir. Henüz daha çocukken annesi Su ‘da binti Salebe ile akraba ziyaretine gitmişlerdi. Akraba ziyareti için Beni Maan kabilesini ziyarete gideceklerdi. Yola çıktılar. Yolda iken baskına uğramışlar ve Zeyd bu baskın sonucu esir alınmıştı. Esir alınan Zeyd Mekke ‘de yer alan Ukaz Pazarına götürülüp satışa çıkarılmıştı. Hz. Hatice validemizin yeğeni Hakim bin Hizam Zeyd ‘i satın alıp Mekke ‘ye halası Hatice validemize gelerek :  “Hala Ukaz pazarından bir çok köle aldım. Onlardan istediğini seç, sana hediyem olsun.”

Hatice validemiz bunun üzerine Zeyd ‘i seçip Efendimizin (sav) yanına götürdü. Aradan az biraz zaman geçmiş ve Efendimizle (sav) Hatice validemiz evlenmişti. Hatice validemiz Zeyd ‘i Efendimize (sav) hediye olarak vermişti. Zeyd ‘i alan Efendimiz (sav) kölelikten azat etti. Ancak Zeyd Efendimizin (sav) yanında kalmıştır. Zeyd hem hizmette yer almak için çaba gösteriyor hem de Efendimizin (sav) nurundan güzelliğinden nasiplenmeye çalışıyordu. Hiçbir yerde görmediği ve hatta göremeyeceği şefkati merhameti adaleti Efendimizden (sav) görmüştü.

Zeyd Efendimizi (sav) Seçiyor

Zeyd ‘in anne ve babası çocuklarının kaybolmasına çok üzülmüşlerdi. Evlat hasreti ile yanıp tutuşan babası Zeyd için şiirler söyleyerek onu her yerde arıyor gelen gidene soruyor hasretini böyle gidermeye çalışıyordu.

Bir hac mevsimi gelmiş Zeyd ‘in kavminden olan kişiler Kâbe ‘yi ziyaret etmeye gelmişlerdi. Orada Zeyd ‘i görünce tanımışlar. Birbirlerinin halini hatrını sormuşlar ve hacdan dönünce Zeyd ‘in babasına yaşadıklarını anlatmışlardı. Baba Harise kardeşi Ka’b ile beraber Mekke ‘ye gelip hemen Efendimizin (sav) huzuruna çıktılar.

• Babası:  “Ey Kureyş kavminin efendisi, ey Abdulmuttalib ’in torunu . Siz Harem-i Şerif’in komşusunuz. Misafire ikram eder, esirlere ihsan edersiniz. Açları doyurur, muhtaçlara yardım edersiniz Sana yanındaki oğlumuz için geldik. Fidye karşılığı ne kadar para istersen onu verelim bize oğlumuzu geri ver. Ne olur bu dileğimizi geri çevirme” dediler.

• Efendimiz:  “Zeyd ’i çağırıp, kendisine durumu bildirelim ve onu serbest bırakalım. Sizinle gelmeyi tercih ederse fidyesiz alıp götürebilirsiniz. Şayet burada kalmayı tercih ederse yanımda kalır.

Resul-i Ekrem Efendimiz Zeyd ’i çağırdı ve kendisine “Bunları tanıyor musun?” diye sordu.

• Zeyd: “Evet! Babam Harise amcam Ka’b” dedi Şefkat ve merhamet pınarı Efendimiz tekrar “Ey Zeyd! Benim sana olan davranışımı gördün. Bunlar seni almaya gelmişler. Tercih senindir. Dilersen onlarla gidersin, istersen yanımda kalırsın.”
•  Zeyd : “Ya Resulullah! Sizi kimseye tercih edemem. Benim babam da amcam da sizsiniz”
• Babası: “Yazıklar olsun sana, demek ki sen köleliği hürriyete, annene, babana ve amcana tercih ediyorsun” dedi
• Zeyd: “Babacığım ben bu zattan öyle bir şefkat ve merhametle muamele görüyorum ki, O’na kimseyi tercih edemem” cevabını verdi

Kur’an-ı Kerim ‘de Adı Geçen Tek Sahabe : Zeyd bin Harise (r.a)

Kur’an-ı Kerim ‘de Zeyd bin Harise ‘den bahseden ayet :

•  Bir zaman, Allah’ın kendisine lütufta bulunduğu, senin de lütufkâr davrandığın kişiye, “Eşinle evlilik bağını koru, Allah’tan kork” demiştin. Bunu derken Allah’ın ileride açıklayacağı bir şeyi içinde saklıyordun; öncelikle çekinmen gereken Allah olduğu halde sen halktan çekiniyordun. Zeyd onunla evlenip ayrıldıktan sonra müminlere, evlâtlıklarının -kendileriyle beraber olup ayrıldıkları- eşleriyle evlenmeleri hususunda bir sıkıntı gelmesin diye seni o kadınla evlendirdik. Allah’ın emri elbet yerine getirilecektir. (Ahzâb/37)

Zeyd bin Harise ‘nin Evliliği

Zeyd bin Harise birkaç kez evlenmiştir. İlk evliliğini Efendimizin (sav) dadısı Habeşi Ümmü Eymen ile yapmıştır. Mekke ‘de gerçekleşen bu evlilikten Usame dünyaya gelmiştir. Rivayetlere göre Zeyd, Ümmü Külsûm binti Ukbe, Dürre binti Ebû Leheb, Hind binti Avvâm ve bazı rivayetlere göre Ümmü Mübeşşir ile de evlilik yapmıştır. Bedir Savaşı ‘ndan sonra Efendimizin (sav) halası Ümeyme ‘nin kızı Zeynep binti Cahş ile evlenmiştir.  

Zeyd bin Harise‘nin Vefatı

Aradan zaman geçmiş Mute Savaşı için hazırlıklara başlanmıştı. Efendimiz (sav) Mute Savaşı için orduyu yola çıkarmaya başlayınca sancağı da Zeyd ‘e vermiş ve : “Eğer Zeyd şehit olursa sancağı Ca‘fer (b. Ebû Tâlib) alsın, o da şehit düşerse Abdullah b. Revaha alsın”. 3 sahabi de şehit düşmüştü. Şehadet haberini alan Efendimiz (sav) gözyaşları içinde orada bulunan sahabelere bildirmiş ve şöyle dua etmişti: “Allah’ım, Zeyd ’e mağfiret et! Allah’ım, Zeyd ’e mağfiret et! Allah’ım, Zeyd’e mağfiret et!  Allah’ım, Ca‘fer’e mağfiret et! Allah’ım, Abdullah’a mağfiret et!”. Sa’d bin Ubade ölülerin arkasından ağlamayı yasaklayan Efendimizin (sav) böyle ağladığını görünce olayı garipsemiş. Efendimiz (sav) bunun üzerine :  “Bu, sevgilinin sevgilisine olan özlemidir” demiştir. Zeyd ‘in vefat ettiğinde yaşının 55 olduğu söylenir.