HAZRETİ ZÜLKİFL
İçindekiler
Hazreti Zülkifl Peygamberin (a.s) Hayatı
Hazreti Zülkifl, Benî İsrâil peygamberidir. Elyesa Peygamberin (a.s) amcaoğludur. Hazreti Zülkifl Kur’an-ı Kerim ‘de ismi geçen peygamberlerden biridir. Kur’an-ı Kerim ‘de ismi 2 kez geçmektedir. Zülkifl ’in belli bir kişinin adı veya sıfat mı olduğu, şahıs adı ise bu şahsın kimliği, nebi mi yoksa veli mi olduğu hususu tartışmalıdır. Bazıları bu kelimenin, “Bir şeyden ya da bir kişiden sorumlu oldu” veya, “Bir şeyi yapmayı tekeffül etti” anlamında bütün peygamberler için kullanıldığını, dolayısıyla tek bir kişiyi değil Allah’a gönülden bağlanmış herkesi ifade ettiğini ileri sürmektedir (Muhammed Esed, s. 661). Sözlükte “sahip, malik” anlamındaki zû ile “nasip, kısmet; eş, benzer; kefalet” gibi anlamlara gelen kifl kelimesinden oluşan Zülkifl “nasip, kısmet veya kefalet sahibi” demektir (Lisânü’l-ʿArab, “kfl” md.). Zülkifl Peygamber (a.s) Şam ‘da vefat etmiştir. Vefat ettiğinde yaşı 75 idi.
Hazreti Zülkifl Peygamber (a.s) Hakkında Bilgi
Sözlükte “sahip, malik” anlamındaki zû ile “nasip, kısmet; eş, benzer; kefalet” gibi anlamlara gelen kifl kelimesinden oluşan Zülkifl “nasip, kısmet veya kefalet sahibi” demektir (Lisânü’l-ʿArab, “kfl” md.).
Hazreti Zülkifl ’in (a.s) belli bir kişinin adı veya sıfat mı olduğu, şahıs adı ise bu şahsın kimliği, nebi mi yoksa veli mi olduğu hususu tartışmalıdır. Bazıları bu kelimenin, “Bir şeyden ya da bir kişiden sorumlu oldu” veya, “Bir şeyi yapmayı tekeffül etti” anlamında bütün peygamberler için kullanıldığını, dolayısıyla tek bir kişiyi değil Allah’a gönülden bağlanmış herkesi ifade ettiğini ileri sürmektedir (Muhammed Esed, s. 661). Ancak ilgili âyetlerin bağlamından Zülkifl kelimesinin bir sıfat olmadığı anlaşılıyorsa da bunun bir kişinin adı mı yoksa lakabı mı olduğu hususu yine tartışmalıdır. Fahreddin er-Râzî her ikisini de muhtemel görmekle birlikte kelimenin isim olma ihtimalini daha kuvvetli bulmaktadır (Mefâtîḥu’l-ġayb, XXII, 211). Diğer taraftan “Zünnûn ‘un Yunus Peygamberin (el-Enbiyâ 21/87), “Zü’l-eyd”in Davud peygamberin (Sâd 38/17) lakabı olduğu gibi bir lakap kabul edilmesi gerektiğini söyleyenler de vardır (Mevdûdî, III, 326). Bununla birlikte ayetlerden Zülkifl’in bir sıfat veya lakap olmayıp bir peygamber, dolayısıyla tarihî bir şahsiyet olduğu anlaşılmaktadır. Çünkü yukarıda zikredilen Enbiyâ ve Sâd surelerindeki kullanımlarında yer alan Zülkifl ifadesi peygamberlerle beraber anılmaktadır. Bu gerekçelere dayanan Fahreddin er-Râzî ile İbn Kesîr, Zülkifl’ in peygamber olduğu sonucuna varmışlardır (Mefâtîḥu’l-ġayb, XXII, 211; Tefsîrü’l-Ḳurʾâni’l-ʿaẓîm, IX, 431).
Hadislerde Hz. Zülkifl Peygamber (a.s) Nasıl Anlatılır?
İbn-i Abbâs ‘tan (r.a) şöyle bir rivayet vardır: “Allah Teâlâ, İsrailoğulları peygamberlerinden birine, lütfetmiş olduğu nübüvvetin yanında bir de mülk ve saltanat verdi. Bu peygamberin vefatı yaklaştığında, O’na ruhunu kabzedeceğini vahiyle bildirdi: “Mülkümü, İsrailoğulları ’ndan geceleri sabaha kadar namaz kılan, gündüzleri oruç tutan ve insanlar arasında kızmadan hükmedecek birine ver!” buyurdu.
Bu peygamber, kendisine verilen emri, İsrailoğulları ’na bildirdi. Aralarından bir genç kalkıp: “Bu işe ben kefil olurum! Bu vazifeyi üstlenirim!” dedi.
Peygamber o gence : “Bu kavmin içinde senden daha büyükleri var; sen otur!” dedi.
Sonra ikinci defa aynı teklifi yaptı, yine o genç: “Ben kefil olurum.” dedi.
Üçüncü defa aynı teklif tekrarlanınca, cevap veren, yine o genç oldu. Bunun üzerine teklifi yapan peygamber, yerine onu kefil bırakıp mülkünü ona verdi. Bu genç, Bişr idi.”
Şeytan, bu gence haset etti. Gencin üstlendiği vazifeyi gerçekleştirememesi için çeşitli hileler yaptı. Fakat o, iblis ’in vesveselerine meyletmeyerek, yüklendiği emaneti lâyıkıyla taşıdı. Gayreti eksiksizdi. Bu sebeple kendisine “Zülkifl” denildi.
Taberî ’de yer alan bir rivayete göre Zülkifl (a.s) Şam’da otururdu. Oradaki halkı Allah’a inanmaya, O’na ibadet etmeye ve dürüst bir şekilde yaşamaya çağırdı ve orada vefat etti.
Kur’an-ı Kerim ‘de Hz. Zülkifl (a.s) ile İlgili Ayetler
Zülkifl Peygamber (a.s) Kur’an-ı Kerim ‘de ismi geçen peygamberlerden biridir. Kur’an-ı Kerim ‘de onunla ilgili 2 ayet bulunmaktadır. Bu ayetler şunlardır:
- İsmail ’i, İdris ’i ve Zülkifl’i de yâdet. Hepsi de sabreden kimselerdendi. (Enbiyâ/ 85)
- Onları rahmetimize kabul ettik. Onlar hakikaten iyi kimselerdi. (Enbiyâ/ 86)
Yüce Rabbimiz Eyyûb Peygamberin kıssasını bildirdikten sonra diğer bazı peygamberlerin ismini anıp onları övmüştür. Yüce Allah’ın övdüğü peygamberlerinden biri de Zülkifl Peygamberdir. Zülkifl Peygamber den bahseden ayetlerin bazıları da şunlardır:
- Güçlü ve basiretli kullarımız İbrahim, İshak ve Yakup’u da an. (Sâd/45)
- Ahiret yurdunu hatırda tutmadaki samimiyetleri sayesinde onları günahlardan arındırdık. (Sâd/46)
- Doğrusu onlar bizim katımızda gerçekten seçkin kılınmış, hayırlı kimseler arasındadırlar. (Sâd/47)
- İsmail’i, Elyesa‘ı ve Zülkifl’i de an. Hepsi de iyi kimselerdir. (Sâd/47)
Hazreti Zülkifl Peygamberin (a.s) Vefatı
Rum toprağında bulunan halk Hz. Zülkifl ‘e (a.s) iman etmişlerdir. Kendisine tabi olmuşlar ve aynı zamanda doğrulamışlardır. Yüce Rabbimiz bunun üzerine kendilerine Allah yolunda cihat etmeleri gerektiğini emrini verince bundan kaçınmışlardır: “Ey Bişr! Biz, hayatı sever, ölümü, sevmeyiz. Bununla beraber, Yüce Allah ’a ve Onu Resulüne âsi olmaktan da, hoşlanmayız. Eğer, ömürlerimizi, uzatmasını ve ancak, biz, dilediğimiz zaman, bizi öldürmesini, Allah ’tan dilersen, Ona, ibadet ve Onun düşmanları ile cihat ederiz!” dediler.
Zülkifl Peygamber (a.s) kendilerine: “Siz, benden, büyük bir şey istediniz. Bana, ağır teklifte bulundunuz” dedi.
Sonra, kalkıp namaz kıldı ve: “Ey Allah’ım! Sen, Elçilik vazifelerini tebliğ etmemi, bana, emrettin, tebliğ ettim. Düşmanlarınla, cihat etmemi, emrettin. Sen de, biliyorsun ki, ben, kendimden başkasına güç yetirmeğe malik değilim. Kavmimin, bu hususta benden istediklerini, Sen, benden daha iyi biliyorsun. Beni, benden başkasının günahı ile muaheze etme! Ben, Senin gazabından rızana, ukubetinden affına sığınırım!” dedi.
Yüce Rabbimiz Zülkifl Peygambere (a.s): “Sen kavmine, benim, onlar için seçtiğimin, kendilerinin, kendileri için seçtiklerinden daha hayırlı olduğunu öğretmedin mi?” diye vahy etti.
Bunun üzerine, onlar, ecelleri sonunda ölmeye razı oldular ve ecellerinde öldüler. Zülkifl Peygamber (a.s) Şam ‘da 75 yaşında iken vefat etmiştir.