ENES BİN MALİK

• Instagram
• YouTube
• Twitter
• Pinterest
• TikTok

• En çok hadis rivayet eden sahabelerin üçüncüsü.
• “Hadimü’n Nebi” lakabı ile tanınan sahabe.
• Efendimizin (sav) “Zülüzüneyn” diye hitap ettiği sahabe.

Enes bin Mâlik ‘in Hayatı

Enes bin Mâlik hicretten on sene önce 612 yılında Medine ‘de dünyaya gelmiştir. Ekşi bakla topladığı için Efendimiz (sav) “Ebu Hamza” künyesini kendisine vermiştir. Efendimize (sav) on sene hizmet etmiştir. Bu nedenle “Hadimü’n Nebi” lakabı ile tanınır. Annesi Ümmü Süleym üvey babası Ebu Talha ‘dır. Enes bin Mâlik on yaşında iken annesi Ümmü Süleym oğlunun elinden tutup Efendimizin (sav) yanına gelerek oğlunu Efendimizin (sav) hizmetine vermiştir. 2286 hadis rivayet ederek en çok hadis rivayet eden sahabelerin üçüncüsü olmuştur. Hicretin 93. Yılında Basra da vefat etmiştir. Vefat ettiğinde yaşı 103 idi.

Enes bin Mâlik ‘in Doğumu

Hicretten on sene önce 612 senesinde Medine ‘de dünyaya gelmiştir. Hazrec kabilesinin Neccaroğulları ailesindendir. Ekşi bakla topladığı için Efendimiz (sav) “Ebu Hamza” künyesini kendisine vermiştir. Künyesinin “Ebu Nadr” olduğu da söylenir. Efendimize on sene hizmet etmiştir. Bu nedenle “Hadimü’n Nebi” lakabı ile tanınır. Annesi Ümmü Süleym, üvey babası Ebu Talha idi.

Enes bin Mâlik ‘in Efendimize (sav) Verilişi

Enes bin Mâlik on yaşında iken annesi Ümmü Süleym oğlunun elinden tutup Efendimizin (sav) yanına getirdi ve hizmetine verdi. Enes akşama kadar Efendimizin (sav) yanında olur akşam olunca da Kuba ‘da bulunan evine giderdi. Efendimiz (sav) onların evine sürekli uğrar onlara nafile namaz kıldırırdı. Yemeklerinin yer öğle uykusunu da yine burada yapardı. Efendimiz (sav) Enes’i çok sever Enes bin Mâlik ‘in söylediğine göre kendisine “oğulcuğum” diye hitap ederdi. Kendisini azarlamaz, dövmez hoşuna gitmeyen bir şeyi yapsa dahi “Bunu ne için yaptın?” demezdi. Ara ara Enes ‘e iki kulaklı anlamında “Zülüzüneyn” diye hitap ederdi. Efendimiz (sav) Enes bin Mâlik ‘in uzun ömürlü olması, varlıklı ve çok çocuklu olması için dua ederdi. Efendimizin (sav) duası kabul oldu, Enes bin Mâlik bu duanın hürmetine hem uzun ömürlü oldu hem de zengin oldu.

Enes bin Mâlik ‘in Rivayet Ettiği Hadisler

Enes bin Mâlik 2286 hadis rivayet etmiştir. En çok hadis rivayet eden sahabelerin üçüncüsüdür. Rivayet ettiği hadislerden birkaçı şöyledir:

• Biz mescitte Hazreti Peygamber (sav)’le birlikte otururken, devesine binmiş olarak bir adam girdi ve mescidin avlusuna devesini ıhıp bağladıktan sonra: “Muhammed hanginizdir?” diye sordu. Biz, “Dayanmakta olan şu beyaz kimse” diye gösterdik. Nesdi’deki Ebu Hureyre Radıyallahu Anh rivayetinde: “Şu dayanmakta olan hafif kırmızıya çalan renkteki kimse” diye tasvir mevcuttur Adam: “Ey Abdulmuttalib ’in oğlu!” diye seslendi. Resulullah (sav): “Buyur seni dinliyorum” dedi. Adam: “Sana bir şeyler soracağım. Sorularımda aşırı gidebilirim, sakın bana darılmayasın” dedi. Hazreti Peygamber (sav): “Haydi istediğini sor!” Adam: “Rabbin ve senden öncekilerin Rabbi adına soruyorum: Seni bütün insanlara peygamber olarak Allah mı gönderdi?” Hazreti Peygamber (sav): “Kasem olsun evet!” Adam: “Allahu Teala adına soruyorum: Gece ve gündüz beş vakit namaz kılmanı sana Allah mı emretti?” Hazreti Peygamber (sav): “Allah’a kasem olsun evet!” Adam: “Allah adına soruyorum, senenin şu ayında oruç tutmanı sana Allah mı emretti? Hazreti Peygamber (sav): “Allah’a kasem olsun evet!” Adam: “Allahu Teala adına soruyorum: Bu sadakayı zenginlerimizden alıp fakirlerimize dağıtmanı Allah mı sana emretti?” Hazreti Peygamber (sav): “Allah’a kasem olsun evet!” Bu soru-cevaptan sonra adam şunu söyledi: “Getirdiklerine inandım. Ben geride kalan kabilemin elçisiyim. Adım: Dımam İbnu Sa’lebe’dir, Benu Sa’d İbni Bekr’in kardeşiyim.” Bunu Beş Kitap rivayet etmiştir. Metin Buhari’den alınmıştır. Müslim’in rivayetinde şöyle denir: “Bir adam geldi ve şöyle dedi: “Bize senin gönderdiğin elçi geldi ve iddia etti ki sen Allah tarafından gönderildiğine inanmaktasın.” Hazreti Peygamber (sav): “Doğru söylemiş” dedi. Adam tekrar: “Öyleyse semayı kim yarattı?” Hazreti Peygamber (sav): “Allah” dedi. Adam: “Peki bu dağları kim dikti ve içindekileri kim koydu?” dedi. Hazreti Peygamber (sav): “Allah!” dedi. Adam: “Peki semayı yaratan, arzı yaratan ve dağları diken zat adına söyler misin, seni peygamber olarak gönderen Allah mıdır? Hazreti Peygamber (sav): “Evet!” dedi. Adam: “Elçin iddia ediyor ki biz gece ve gündüz beş vakit namaz kılmalıyız, bu doğru mudur?” Hazreti Peygamber (sav): “Doğru söylemiştir!” Adam: “Seni gönderen adına doğru söyle. Bunu sana Allah mı emretti?” Hazreti Peygamber (sav): “Evet!” dedi. Adam sonra zekatı, arkasından orucu, daha sonra da haccı zikretti ve bu şekilde sordu. Ravi der ki: Hazreti Peygamber (sav) de her sualde “Doğru söylemiş” diye cevap veriyordu. Adam son olarak sordu: “Seni gönderen adına doğru söyle. Bunu sana Allah mı emretti?” Hazreti Peygamber (sav): “Evet” dedi. Adam sonra geri döndü ve ayrılırken şunu söyledi: “Seni hakla gönderen Zat’a kasem olsun, bunlar üzerine hiç bir şey ilave etmem, bunları eksiltmem de.” Hazreti Peygamber (sav): “Bu kimse sözünde durursa cennetliktir!” buyurdu. (Buhari, İlm 6, Müslim, İman 10, (12), Tirmizi, Zekat 2, (619), Nesai, Siyam 1, (4, 120), Ebu Davud, Salat 23, (486)

• Resulullah (sav) çağala hurma ile olmuş hurmanın karıştırılıp nebiz yapılmasını sonra da bunun içilmesini yasakladı. Şarap haram edildiği zaman Arapların içeceklerinin tamamını nerdeyse bu teşkil ediyordu. (Müslim, Eşribe 8, (1981), Nesâî, Eşribe 13, (8, 291, 292)

• Resulullah (sav) hava sıcaksa öğleyi serinleyince kılıyordu, hava serinse ta’cil edip ilk vaktinde kılıyordu. (Nesâî, Mevakit 4, (1, 248)

• Resulullah (sav) pazartesi günü gönderildi. Hazreti Ali (r.a) da Salı günü namaz kıldı. (Tirmizi, Menakıb, (3730)

• Resulullah (sav) buyurdular ki: “Saçı sakalı birbirine karışmış, eski püskü elbiseler içinde, kimsenin itibar etmediği niceleri vardır ki, Allah’a kasemde bulunsa, Allah onun yeminini boşa çıkarmaz, işte Bera İbnu Malik öylelerindendir.” (Tirmizi, Menakıb, (3853)

• Halası Rübeyyi’, bir genç kızın ön dişini kırmıştı. Ondan affetmesini talep ettiler, kabul etmediler, diyet teklif ettiler, bunu da kabul etmediler. Resulullah (sav)’e gittilerse de, kız tarafı kısas talebinde direndiler. Efendimiz (sav) bunun üzerine kısas emretti. Enes İbnu’n-Nadr: “Rübeyyi’in dişi kırılır mı? Hayır! Seni hak ile gönderen Zat-ı Zülcelal’e yemin olsun, onun dişi kırılmaz!” dedi. Bunun üzerine Resulullah (sav): “Ey Enes! Kısas Allah’ın kitabıdır emridir” buyurdular. Bunun üzerine kız tarafı razı olup, affettiler. Efendimiz (sav) Enes İbnu’n-Nadr’ı takdir ederek: “Allah’ın öyle kulları var ki, bir iş için Allah’a yemin etse, Allah onu boş çevirmeyip dilediğini yerine getirerek yemininde hanis kılmaz” buyurdular. (Buhari, Diyat 19, Sulh 8, Tefsir, Bakara 23, Tefsir, Maide 6, Müslim, Kasame 24, (1675), Ebu Davud, Diyat 39, (4595), Nesai, Kasame 16, (8, 27)
• Resulullah (sav): “Allah’ın hoş bir sözü, kökü sağlam, dalları göğe doğru olan -Rabbinin izniyle her zaman meyve veren- hoş bir ağaca benzeterek nasıl misal verdiğini görmüyor musun?” (İbrahim, 24-25) ayetinde zikredilen ağaç hakkında: “O hurma ağacıdır” buyurdu. Ve müteakip ayette ifade edilen kötü ağacı da hanzale’ye zakkum, Ebu Cehil karpuzu da denir, mercimek ağacıdır benzetti. Ayet şöyle: “Çirkin bir söz de yerden koparılmış, hiç bir sebatı olmayan kötü bir ağaca benzer” (İbrahim, 26). (Tirmizi, Tefsir, İbrahim, (3118)

Enes bin Mâlik ‘in Vefatı

Enes bin Mâlik Hicretin 93. Senesinde Basra da vefat etmiştir. Vefat ettiğinde yaşı 103 ‘tü.