ZEYD BİN SABİT

• Instagram
• YouTube
• Twitter
• Pinterest
• TikTok

• Hayatını Kur’an-ı Kerim ‘e adayan sahabe.
• Kuran’ı Kerim’i cem eden komisyon başkanı.
• Kur’an sevdalısı.
• Efendimizin (sav) vahiy katibi.
• İlim ve iman eri.

Zeyd bin Sabit ‘in Hayatı

Zeyd bin Sabit, Hicretten on sene önce Medine ‘de dünyaya gelmiştir. Hazrec kabilesindendir. Babası Sâbit annesi Nevvar binti Malik. Zeyd bin Sabit Efendimiz (sav) Medine’ye gelmeden 17 sure ezberlemiş, hicretten sonra akrabaları vesilesi ile Efendimizle (sav) tanışmış ve ezberlediği süreleri Efendimize (sav) okumuştu. Kur’an-ı Kerim ‘den bir ayet nüzul olsa Efendimiz (sav) Zeyd ‘i çağırır: “Yaz! Ya Zeyd.” der. Zeyd hemen yazmaya başlardı. Zeyd ‘in ömrü İslam ‘a hizmet etmekle geçmiştir. Hicri 45 senesinde vefat etti. Vefatı İslam âleminde büyük üzüntü uyandırmıştı.

Zeyd bin Sabit ‘in Doğumu

Hicretten on sene önce Medine ‘de dünyaya gelmiştir. Hazrec kabilesine mensuptur. Neccaroğulları kolundandır. Babası Sâbit, annesi Nevvar binti Malik ‘tir. Babası Buas Savaşı’nda vefat etmiştir. Babası vefat ettiğinde Zeyd bin Sabit henüz 6 yaşında idi. Zeyd hem çok akıllı hem de hafızası güçlü bir çocuktu.

Zeyd bin Sabit ‘in Efendimiz (sav) ile Tanışması

Peygamber Efendimiz (sav) Medine ‘ye gelmeden önce 17 sure ezberlemişti. Akrabaları Hicretten hemen sonra kendisinin Efendimiz (sav) ile tanıştırdı. Ezberlediği süreleri Efendimize (sav) okumuş ve takdirini kazanmıştı. Efendimiz (sav) Yahudiler ile yapacağı görüşmelerde kendisine yardım etsin diye Zeyd ‘in İbranice veya Süryanice yazmayı öğrenmesini istemişti. Zeyd bu istek üzerine hemen öğrenmişti. Zeyd ‘in ayrıca Farsça, Rumca, Kıptice, Habeşçe bildiği, Farsça ‘yı Kisra ‘nın elçisinden, Rumca ‘yı Efendimizin (sav) hacibinden, Habeşçe ve Kıptice ‘yi de Efendimizin (sav) hizmetçilerinden öğrendiği rivayet edilir.

Bedir Savaşına Katılmak İsteyen Genç: Zeyd bin Sabit

Hicretin ikinci yılında Bedir Savaşına katılmak istemişti. Boyundan uzun kılıç ile Efendimizin (sav) huzuruna gelerek: “Ya Resûlullah senin için canım feda olsun. Seninle beraber savaşmama izin ver.”

Fahri Kâinat (sav) Efendimiz onun bu hareketinden memnun kalarak gülümsedi. Sevgi dolu bakışları ile elini omuzuna bırakarak yaşının küçük olduğunu söyledi ve Medine’ye dönmesini istedi.  Üzgün bir halde Medine’ye dönen Zeyd ‘in aklı orda kalmıştı. Efendimiz (sav) ile beraber olmak istiyor O’na yaklaşmanın yollarını arıyordu.

Vahiy Katibi: Zeyd bin Sabit (r.a)

Kur’an-ı Kerim ‘den ayet nazil olduğunda Efendimiz Zeyd ‘e : “Yaz! Ya Zeyd!” derdi. Zeyd ‘de hemen yazardı. Bu sayede Efendimiz (sav) ile beraber olmanın fırsatını yakalamıştı. Şanslıydı Zeyd. Hem Kur’an ‘dan ihtisas yapıyor hem de ilmini genişletip gönlünü hidayet nuru ile parlatıyordu. Yaşı küçük olduğu için Bedir ve Uhud Savaşlarına katılmamıştı. Hendek Savaşında büyük fedakarlık göstermişti. Efendimizin : “Bu ne güzel genç” iltifatına mazhar oldu. Neccaroğulları nın sancağını Tebük ‘te iken Ümare den alıp Zeyd ‘e vermişti. Ümare: “Ya Resûlullah yoksa aleyhimde bir şey mi duydunuz” dedi.

Resul-i Ekrem (sav) Efendimiz de: “Hayır! Kur’an öncedir. Zeyd, Kur’an’ı senden daha çok bilir.”

Efendimizin (sav) Vefatından Sonra Yaşananlar

Peygamber Efendimiz (sav) vefat ettikten sonra halife seçiminin yapılması gerekiyordu bir an önce. Ensar farklı Muhacirler ise farklı aday göstermişti. O sırada 20 yaşında olan Zeyd şöyle bir konuşma yaparak makul bir teklif yapmıştı: “Resûlullah, Muhacirlerdendi. Biz de Resulullah ‘ın yardımcılarıydık. Onun yerine seçilecek olanların da yardımcılarıyız.”

Aradan çok zaman geçmeden sahabeler Hz. Ebubekir ‘e biat etmiş ve böylelikle mesela çözüme kavuşmuştu. Halife Ebubekir zamanında Yemâme Savaşı yaşanmış 70 hafız birden şehit olmuştu. Hz. Ömer bunu üzerine halifeye müracaat etmiş ve Kur’an-ı Kerim ‘in kitap haline getirilmesini söylemişti. Halife Ebubekir bu iş için Zeyd ‘i çağırmış:  “Ey Zeyd! Sen genç ve akıllısın. Ayıplanacak bir halin de yok. Resûlullah ’ın vahiy katipliğini yaptın. Şimdi sen dağınık olan Kur’an sahifelerini kitap haline getir” diyerek vazife vermiştir. Zeyd ise hafızlardan oluşan heyet kurarak titizlik ile ayetleri toplamış mushaf haline getirmişti. Hz. Osman zamanında bu mushaf 6 adet çoğaltılmıştır. Zeyd bin Sabit kendi yaşamında hem sade hem mütevazi idi.

Zeyd bin Sabit ‘in Vefatı

Zeyd bin Sabit ‘in hayatı İslam ‘a hizmetle geçmiştir. Hicri 45 senesinde vefat etmiştir. Vefatı İslam aleminde büyük bir üzüntü uyandırmıştı. Zeyd bin Sabit ‘in vefatı üzerine İbni Ömer: “Bugün insanların en âlimi öldü!” derken, İbni Abbas da birçok âlimin ilmiyle toprağa gömüldüğünü söylüyor ve Hz. Zeyd ’in kabrine işaretle, “İşte, ilmin gömülmesi böyledir” diyordu.