Telbiye nedir? Telbiye ‘nin dindeki yeri nedir ? Telbiye ile ilgili Resulullah’ın söylediği hadisler şunlardır;
VAKFELER VE HÜKÜMLERİ
Vakfeler nedir? Vakfeler nasıl yapılır? Vakfeler ile ilgili Resulullah’ın söylediği hadisler şunlardır;
- Kureyş ve onun dinine mensup olanlar, cahiliye devrinde Müzdelife ’de vakfe yapıyorlardı ve kendilerine hums denilirdi. Diğer Araplar ise Arafat ’da vakfe yapıyorlardı. İslam dini gelince, Cenâb-ı Hak, Peygamberine (sav) Arafat’a gidip orada vakfe yapmalarını, sonra da oradan topluca ayrılmalarını emretti. Şu ayet bu hususu beyan eder: “Sonra, insanların toplu olarak akın ettiği yerden siz de akın edin…” (Bakara 199). Buhari, Tefsir, Bakara 35, Hacc 91, Müslim, Hacc 152, (1219), Tirmizi, Hacc 53, (884), Ebu Davud, Menasik 58, (1910), Nesai, Hacc 202 (5, 255)
- Hums: Allahu Teala hazretlerinin, haklarında: “Sonra, insanların toplu olarak akın ettiği yerden siz de akın edin” (Bakara 199) ayetini indirdiği kimselerdir.” Hazreti Aişe Radıyallahu Anh devamla şu açıklamayı yaptı: “İnsanlar Arafat’ta (vakfe yaparak oradan) boşanırlardı. Hums olanlar ise, Müzdelife ’de vakfe yaparak oradan boşanırlar ve: “Biz ancak Harem’den akın ederiz” derlerdi. Ancak, “Sonra, insanların toplu olarak akın ettiği yerden siz de akın edin” (Bakara 199) mealindeki ayet nazil olunca, onlar da, vakfe için Arafat’a çıktılar.” Buhari, Tefsir, Bakara 35, Hacc 91, Müslim, Hacc 152, (1219), Tirmizi, Hacc 53, (884), Ebu Davud, Menasik 58, (1910), Nesai, Hacc 202 (5, 255)
- Bir devemi kaybetmiştim. Arefe günü aramaya çıktım. Resulullah (sav)’ı Arafat ’ta herkesle vakfe yaparken gördüm. Hayretimden: “Vallahi bu hums’tan biri, burada ne işi var?” dedim. Kureyşliler, hums’tan addedilirdi. Buhari, Hacc 91, Müslim, Hacc 153, (1220), Nesai, Hacc 202, (5,255)
- Yezid İbnu Seyhan el-Ezdi den (r.a) naklettiğine göre şöyle anlatmıştır: “Biz, vakfe mahallinde Arafat’ta, Amr ’ın imamdan uzak tuttuğu bir yerde vakfe yaparken, İbnu Mirba’ el-Ensari yanımıza gelerek: “Ben Allah Resulü (sav) ’nün size gönderdiği elçiyim. Efendimiz hazretleri sizlere şu emri gönderdiler: “Meşairleriniz üzere olun. Zira sizler, babanız İbrahim’in mirası üzeresiniz” Tirmizi, Hacc 53, (883), Ebu Davud, Menasik 63, (1919), Nesai, Hacc 202, (5, 255), İbnu Mace, Menasik 55, (3011)
- Resulullah (sav)’ı arife günü, kızıl bir devenin üzerinde hutbe verirken gördüm. Ebu Davud, Menlik 62, (1916), Nesai, Hacc 199 (5,253)
- Resulullah (sav)’ı arife günü, bir devenin üzerinde üzengilere basarak doğrulmuş, halka hutbe verirken gördüm. Ebu Davud, Menasik 62, (1917)
- Beni Damureli bir adamdan, o da babası veya amcamdan şunu nakletmiştir: “Resulullah (sav)’ı Arafat’ta bir minber üzerinde gördüm.” Ebu Davud, Menasik 62, (1915)
- Resulullah (sav) arefe günü sabahı, sabah namazını kılınca Mina’dan hareket ederek Arafat’a geldi, Nemire’ye indi. Burası, Arafat’a gelen ümeranın indikleri yerdir. Öğle namazı vakti olunca Resulullah (sav) sıcakta Nemire’den yürüdü, öğle ile ikindiyi birleştirdi, sonra halka hitab etti. Sonra yürüyüp Arafat’taki vakfe yerinde durdu. Ebu Davud, Menasik 60, (1913)
- İbnu Ömer Radıyallahu Anh öğleyi, ikindiyi, akşamı, yatsıyı ve sabahı Mina’da kılar, sonra güneş doğunca Arafat’a hareket ederdi. Muvatta, Hacc 195, (1, 400)
- Resulullah, terviye günü, Mina’da bize öğleyi, ikindiyi, akşamı, yatsıyı ve ertesi günü (Zilhicce’nin dokuzu) sabahı kıldırır, sonra Arafat’a hareket ederdi. Tirmizi, Hacc 50, 879
- Resulullah (sav) terviye günü öğleyi, arife günü de sabahı Mina’da kıldırdı. Ebu Davud, Hacc 59, (1911)
- Resulullah (sav)’e, Müzdelife ’de namazı kıldığı zaman geldim. “Ey Allah’ın Resulü, dedim, “ben Tayy dağlarından geliyorum. Hayvanım da kendim de yorgunum ve bitkin düştük. Allah’a kasem olsun, ey Allah’ın Resulü, gelirken geçtiğim her dağın başında mutlaka durdum. Benim için hacc imkanı var mı?” Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şu cevabı verdi: “Bizimle birlikte şu namazı burada kılıp bizimle kalan, bundan önce de Arafat ’da geceleyin veya gündüzleyin kalmış olan, artık haccını tamamlamış, haramlardan kurtulmuş olur.” Tirmizi, Hacc 57, (891), Ebu Davud, Menasik 69, (1950), Nesai, Hacc 211, (5, 263), İbnu Mace, Menasik 57, (3016)
- Resulullah (sav) Arafat ’ta iken, münadisine dellalına şöyle nida edip duyurmasını emretti: “Hacc Arafat’tır, kim Cem Müzdelife gecesi fecrin doğmasından önce vakfeye yetişirse, haccı idrak etmiş demektir. Eyyam-ı Mina üç gündür. Kim ilk iki günde acele davranırsa, herhangi bir günah terettüp etmediği gibi, te’hir edene de bir günah terettüp etmez.” Tirmizi, Hacc 57, (889), Ebu Davud, Menasik 69, (1949), Nesai, Hacc 211, (5, 264), İbnu Mace, Menlik 37, (3015)
- Resulullah (sav) Kuzah ’ta vakfe yaptı ve: “Burası Kuzah ’tır, vakfe mahallidir, Cem’in Müzdelife ’nin tamamı vakfe mahallidir. Ben burada kurbanı kestim. Mina’nın her yanı kesim yeridir. Kurbanlarınızı evlerinizde kesin” buyurdu. Ebu Davud, Menasik 65, (1935)
- İmam Malik ‘e (r.a) ulaştığına göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Arafat’ın tamamı vakfe yeridir. Urene vadisinden çıkın vakfe yeri değildir. Müzdelife ’nin tamamı vakfe yeridir, Mubassır vadisinden çıkın vakfe yeri değildir.” Muvatta, Hacc 166 (1, 388), Müslim, Hacc 149
- Resulullah (sav) Arafat ’tan yola çıkmıştı, arkasından birisinin koşturmak için devesine şiddetle bağırıp, vurduğunu işitti. Bunun üzerine kamçısıyla etrafındakilere kulak verin diye işaret edip, şöyle buyurdu: “Sakin olun, Allah’ı razı edecek iyi davranış ve bir acelede değildir.” Buhari, Hacc 94, Müslim, Hacc 268, (1282), 282, (1286), Ebu Davud, Menasik 64, (1920), Nesai, Hacc 204, (5, 257-258)
- Resulullah (sav) güneş battığı zaman Arafat’tan ifaza yaparak yola çıktı. Dağ geçidine geldiği zaman deveden inip bevletti. Sonra abdest aldı. Abdesti bol su kullanarak değil, hafifçe aldı. Ben: “Namaz mı kılacağız ey Allah’ın Resulü?” diye sordum. “Hayır, namaz önümüzde!” dedi ve devesine bindi. Müzdelife ’ye gelince hayvandan indi ve yeniden abdest aldı. Bu sefer bol su kullandı. Sonra namaz başladı. Akşam namazını kıldı. Sonra herkes devesini ihdı. Yine namaza başlandı. Bu sefer de yatsıyı kıldı, ikisi arasında başka bir namaz kılmadı.” Buhari, Vudu 6, 35, Hacc 93, 95, Müslim, Hacc 266, (1280), Muvatta, Hacc 197, (1, 400-401), Ebu Davud, Menasik 64, (1925), Nesai, Mevakit 56 (1, 292), Hacc 206, (5, 259)
- Hazreti Üsame ‘ye (r.a): “Resulullah (sav) Veda haccından, ifazadan Arafat’tan ayrıldıktan sonra yolculuğu nasıl yaptı?” diye sorulmuştu. Şu cevabı verdi: “Hızlı yürürdü. Ancak yolda bir düzlüğe rastlarsa daha hızlı yürürdü.” Buhari, Hacc 92, Cihad 136, Megazi 77, Müslim, Hacc 282, (1286), Muvatta, Hacc 176, (1, 392), Ebu Davud, Menasik 64, (1923), Nesai, Hacc 205, (5, 259)
- Ben Resulullah (sav)’ın Müzdelife gecesinde, ailesinden, erkenden taşlamaya gönderdiği zayıflar grubu arasında idim” demiştir. Buhari, Hacc 98, Müslim, Hacc 300, (1293), Tirmizi, Hacc 58, (892, 893), Ebu Davud, Menasik 66, (1939, 1940), Nesai, Hacc 208, (5, 261, 271, 272), İbnu Mace, Menasik 62, (3025)
- Sevde (r.a), Resulullah (sav)’tan Müzdelife ’den geceleyin ifaza yapmak için izin istedi. Sevde iri, ağır yürüyen bir kadındı. Resulullah (sav) ona izin verdi. “Keşte ben de onun gibi izin istemiş olsaydım” diye hayıflanırdım. Vaktiyle izin almamış olduğum için, hep imamla birlikte ifazada bulunurdum. Buhari, Hacc 98, Müslim, Hacc 293-296, (1290), Nesai, Hacc 209, (5, 262), 214 (5, 266)
- Resulullah (sav) Ümmü Seleme ’yi kurban gecesi Mina’ya gönderdi. Ümmü Seleme, daha şafak sökmeden şeytan taşlamasını yaptı. Sonra gidip ifaza tavafını yaptı. Ebu Davud, Menasik 66, (1942), Nesai, Hacc 223, (5, 272)
- Esma Binti Ebubekir (r.a) kendisi ve beraberindekilere Müzdelife ’de sabah namazı kıldırıverecek olan kimseye, şafak söktüğü zaman kıldırmasını emredip, bineğine atlar ve Mina’ya hareket eder yolda da durmazdı.” Muvatta, Hacc 175, (1, 392)
YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR