ÜMMÜ DERDA
İçindekiler
ÜMMÜ DERDA
Özellikleri
- Ebu’d Derda ‘nın ailesi.
- Akıllı bilgili hanım sahabi.
Ümmü Derda’nın Hayatı
Ümmü Derda, Rasûlullah (sav) Efendimizden bir hayli hadîs-i şerif ezberleyerek rivayet eden, akıllı, bilgili ve dirayetli bir hanım sahabi. O, Medineli olup “Eslemoğulları” kabilesine mensuptur. Asıl adı “Hayre binti Ebi Hadret”tir. Ümmü’d-Derdâ künyesiyle meşhur olmuştur. Kocası Ebu Derda’dan duyduğu hadisleri Ebu Derda ‘dan rivayetle Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur diye naklederdi. Ümmü’d-Derdâ (r.a) kocası Ebu’d-Derdâ (r.a)’ dan iki sene önce Şam’ da Hz. Osman ‘nın (r.a) halifeliği zamanında vefat etmiştir.
Ümmü Derda Kimdir?
Asıl adı Hayre binti Ebu Hadret ‘tir. Ümmü Derda künyesi ile meşhur olmuştur. Kocası Ebu ‘d Derda hikmet sahibiydi.
Sabırlı Hanım Sahabi Ümmü ‘d Derda
Ümmü Derda sabırlı iradesi güçlü bir hanımdı. Dünya dertlerini çokta önemsemezdi. Mutluluğun sabırla elde edileceğine inanırdı.
Kocası ile Selman-ı Farisi Arasında Geçen Hadise
Rasûlullah (sav) Efendimiz, Ebu’d-Derdâ ile Selmân-ı Fârisi (r.a) yı kardeş ilan etmişti. Bir gün Selman (r.a) ziyaret için gitti. Ümmü’d-Derdâ’yı eski bir kıyafet içerisinde garib, fakir gördü.
Aralarında geçen konuşma şöyle idi:
- Selman-ı Farisi: Neyin var? Niçin üzgünsün? Kardeşim Ebu’d-Derdâ nerede?
- Ümmü Derdâ (r.a): Kardeşin Ebu’d-Derdâ, dünyalık hiç bir şeye ihtiyaç duymuyor. Dünyadan elini eteğini çekti. Geceleri uyumaz oldu.
Selman-ı Farisi bu hale şaşıp kalmış, neyi nasıl diyeceğini bilemedi. Kardeşinin gekmesini bekledi. Ebu ‘d Derda gelmişti. Selman-ı Farisi üzgündü. Ümmü ‘d Derda alelacele yemek hazırlayıp sofrayı kurdu. Onlar yemek yerken yataklarını hazırladı. Ebu ‘d Derda kardeşi Selman-ı Farisi ‘ye yatağını gösterdi. Selman uyudu. Ebu ‘d Derda ‘da uyudu ve bir süre sonra kalktı. Selman elbisesinden tuttu ve şunları söyledi: “Ebu’d-Derdâ! Yat uyu!”
Ebu’d-Derdâ biraz uyudu. Sonra namaz kılmak için yine kalktı. Selman onu tekrar tutarak: “Ebu’d-Derdâ! ”
Ebu’d-Derdâ yattı. Gecenin son üçte biri olunca Selmân-ı Fârisî (r.a): “Ebu’d-Derdâ! Şimdi namaz için kalk” dedi.
Sabah namazı için mescide doğru gitmek için kalktılar. Namazdan sonra Ebu ‘d Derda Selman-ı Farisi ile aralarında geçen hadiseyi şikayet etmek için Efendimize (sav) anlattı. Efendimiz (sav) bu şikayet üzerine: “Ebu’d-Derdâ! Bize ruhbanlık emredilmedi. Selman doğru söylemiş. Rabbinin senin üzerinde hakkı var. Çoluk çocuğunun , ailenin senin üzerinde hakkı var. Vücudunun senin üzerinde hakkı var. Her hak sahibine hakkını ver.” Buyurdu.
Ümmü Derda ‘nın Rivayet Ettiği Hadisler
Rivayet ettiği hadislerden birkaç tanesi şöyledir:
- Ebu’d-Derda (r.a) öfkeli halde yanıma geldi. Kendisine: “Niye öfkelendin?” diye sordum. Şu cevabı verdi: “Vallahi, Muhammed (sav)’ın işinden bir şey anlamıyorum. Bildiğim tek şey cemaat halinde namaz kılmalarıdır.” Buhari, Ezan 31,3
- Ebu’d-Derda (r.a) gündüzleyin gelir: “Yanınızda yiyecek var mı?” diye sorardı. Şayet biz: “Hayır, yok!” diyecek olsak: “öyleyse bugün ben oruçluyum!” derdi. Ebu Talha, Ebu Hureyre, İbnu Abbas, Huzeyfe (r.a) hep böyle yaptılar. Buhari, Savm 21, (Tercümede, yani bir bab başlığında zikretmiştir)
- Ebu’d-Derda ’yı işittim. Demişti ki: “Resulullah (sav)’ı işittim, şöyle buyurdu: “Müşrik olarak ölenle, bir Müslümanı haksız yere öldüren hariç, Allah bütün günahları affedebilir.” Ebu Davud, Fiten 6, (4270)
- “ Hiç bir kul yoktur ki; müslüman kardeşinin gıyabında dua etsin de bir melek de onun için, aynısı sana da olsun,sana da verilsin demesin.” (Müslim, Zikir 86)
- Ümmü’d-Derdâ(r.anha) Ebu’d-Derdâ(r.a)’dan Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Kim beş şeyi iman ile yaparsa Cennete girer:
- Günde beş vakit namazı abdestlerine, rükûlarına, secdelerine ve vakitlerine riâyet ederek kılarsa
- Ramazan orucunu tutarsa
- Yol masraflarına gücü yeter de hacca giderse
- Gönül hoşluğu ile zekâtını verirse
- Emaneti edâ ederse cennete girer.
Ashâb-ı kiram ona: “Yâ Eba’d-Derdâ! Emaneti edâ etmek ne demek?” diye sordu. O da: “Cünüplükten gusletmektir” diye cevap verdi. (Ebû Dâvud, hadis no: 429)
Ümmü Derda ‘nın Vefatı
Ümmü’ Derda (r.a) kocası Ebu’d-Derdâ (r.a)’ dan iki sene önce Şam’ da Hazreti Osman ’ in halifeliği zamanında vefat etmiştir.