ERKAM BİN EBİL ERKAM
İçindekiler
- İlk Müslüman olan sahabelerden.
- Evini İslam için feda eden yiğit.
- İslam’ın ilk müessesini kuran sahabe.
- İlk İslam yurdunu oluşturan kahraman.
Erkam bin Ebil Erkam’ın (r.a) Hayatı
Erkam bin Ebil Erkam (r.a) Miladi 594 yılında doğduğu bilinmektedir. Mekke’nin zengin ailelerinden olan Beni Mahzun’ a mensuptu. İslam’dan önceki yaşamı hakkında bilgi bulunmamaktadır. Babası Abdümenaf annesi Ümeyme binti Hizyem dır. Babasının Hz. Ebubekir ile aynı günde vefat ettiği söylenir. Annesi İslam’ı kabul eden hanım sahabeler arasında yer alır. Erkam bin Ebil Erkam’ ın Müslümanların yedinci veya on ikinci olduğu belirtilir. Erkam (r.a) Peygamber Efendimize (sav) çok bağlı idi. Sadakatle teslimiyetini göstermişti. Müslümanların sıkıntı çektiği dönemlerdi. Çeşitli işkence ve zulümler yapılıyordu. İslam’ı anlatacak bir yuva aranıyordu. Efendimiz (sav) bu sıkıntılı süreçte arayışa çıkmış ve Erkam’ ın evinin uygun olduğunu söylemişti. Bundan sonraki süreçlerde Erkam’ ın evi Müslümanlar için İslam için yuva, sığınaktı. İslam’ın yeni merkeziydi. İslam ile yeni tanışanlar, zulme uğrayanlar, İslam için yeni adımlar atmak ve bunlar gibi daha birçok gaye için Erkam’ ın evi merkezdi. Erkam bin Ebil Erkam (r.a) 673 m. Tarihinde 83 yaşlarında iken vefat etmiştir. Vasiyeti üzerine cenaze namazını Sa’d b. Ebi Vakkas kıldırmıştır.
Erkam bin Ebil Erkam’ın (r.a) Doğumu
Miladi 594 senesi civarında doğduğu bilinmektedir. Erkam bin Ebil Erkam (r.a) Mekke’nin zengin ailelerinden olan Beni Mahzun’ a mensuptu. İslam’dan önceki yaşamı hakkında bilgi bulunmamaktadır. Babası Abdümenaf tır. Babasının müslüman olduğu ve Hz. Ebubekir (r.a) ile aynı günde ebedi aleme göç ettiği söylenir. Annesi Ümeyme binti Hizyem (Tümâ) Kureyş ‘ in Beni Sehm koluna mensuptur. Annesi de İslam’ı ilk kabul eden hanım sahabeler arasında idi. Erkam bin Ebil Erkam’ ın (r.a) Müslümanların yedi veya on ikinci olduğu belirtilir.
Erkam bin Ebil Erkam’ın (r.a) Efendimize (sav) Bağlılığı
Erkam bin Ebil Erkam (r.a) Peygamber Efendimize (sav) çok bağlıydı. Efendimize (sav) sadakatle teslim olmuştu. Mekke’ de bulunan müşrikler sürekli Efendimize (sav) rahatsızlık veriyordu. Öbür taraftan da Müslümanlara baskı uyguluyorlardı. Baskılara maruz kalan Müslümanlar tebliğ görevini rahatlıkla yapamıyordu. Durum böyle olunca Peygamber Efendimiz de (sav) ashabı ile sohbet edebileceği, İslam’ı anlayabileceği, Müslümanları eğitebileceği, güven içerisinde olacakları yer arıyordu. Bu nedenle Safa Tepesinin doğusunda dar bir sokakta Erkam’ ın (r.a) evi uygun yer olarak kararlaştırıldı.
İslam’ın Yeni Merkezi: Erkam bin Ebil Erkam’ın Evi
Erkam’ ın evi artık İslam’ın yeni merkezi idi. Eğitim için bir yuva, sığınak, İslam’ ın küçük yurduydu. İslam’a girenler Efendimiz (sav) ile burada görüşürdü. İslam’a girenler de yine burada eğitilirdi. Baskılara ve işkencelere maruz kalanlar hemen buraya sığınırlardı. Yeni ayet inince yine burada okunup ezberlenirdi. Müslümanlar burada birbirlerine dert anlatır, çare bulmaya çalışırlardı. İbadetlerini gizlice yaparlar, İslam’ı yaşamak için nasıl hareket edecekleri konusunda istişare yaparlardı. Efendimizin (sav) verdiği sohbetler ile gönülleri aydınlanırdı. İslam için canlarını mallarını ömürlerini feda ederlerdi. Her daim birbirlerine imanı, hakkı ve sabrı tavsiye ederlerdi. Bunlar gibi birçok hizmete vesile olan Erkam’ ın eviydi. Burası “Daru’l-İslâm” veya “Daru’l Erkam” diye anılmıştır. Sahabeler burada yetişti, burada çoğaldı. Hz. Hamza, Hz. Ömer, Hz. Ammar, Hz. Mus’ab, Hz. Süheyb ve daha niceleri burada İslam’ın nuruna eriştiler.
İslam’ın İlk Vakfı ‘Daru’l Erkam’
Erkam bin Ebil Erkam (r.a) evini satmamak ve miras bırakmamak üzere oğluna bıraktı. Bu vesile ile Erkam’ ın (r.a) evi İslam’ın ilk vakfı olmuştur. Vakfiyede şu yazılar geçmektedir : “Bu Erkam’ ın Safa’da bulunan evi hakkında verdiği sözü ve vasiyetidir. Arsası Harem-i Şeriften sayıldığından bu ev de vakfedilmiştir. Satılmaz ve mirasçı olunmaz. Buna Hişam İbni As ve azatlı kölesi filan şahittir.”
Erkam’ ın evi evlatları ve torunları tarafından kullanıldı. Halife Mansur zamanına kadar gelinmişti. Mansur bunlardan hisselerini satın aldı ve Erkam’ ın evi devlete kaldı böylelikle. Sonraları ise tamir edildi ve tamirden sonra şekil olarak değişikliğe uğradı. Birçok el değiştirdi. Sultan Murat zamanında ise yeniden mescit olarak yaptırıldı.
Vefatı
Erkam bin Ebil Erkam (r.a) 673 m. Tarihinde 83 yaşlarında iken Medine de vefat etmiştir. Vasiyeti üzerine cenaze namazını Sa’d b. Ebi Vakkas kıldırmıştır. Baki kabristanlığına defnedilmiştir.