ABDULLAH BİN ZEYD

• Instagram
• YouTube
• Twitter
• Pinterest
• TikTok

• “Sâhibü’l-Ezân” unvanı ile bilinen sahabe.
• Ezanın okunuşunu rüyasında gören sahabe.
• Hadis rivayet etmekle meşhur olmuş yiğit.
• İslam ile şereflenen Medineli ilk Müslümanlardan.

Abdullah bin Zeyd‘in Hayatı

Abdullah bin Zeyd, Hazrec kabilesindendir ve Medinelidir. Babası Zeyd İbni Salebe dir. Akabe de Efendimize biat etmiş ve Müslüman olmuştur. İslam’ın ilk mescidi olan Mescid-i Nebevî tamamlanmış sırada Müslümanların namaza nasıl çağırılacağı düşüncesi gelmiştir. Efendimiz (sav) bir çok fikri dinlemiş ama hiçbirini kabul etmemişti. Abdullah bin Zeyd rüyasında ezanın okunuşunu duymuş ve Efendimize (sav) rüyasını anlatmıştı. Efendimiz de (sav) Hz. Bilal ‘in sesinin daha gür olduğunu söyleyerek bu ezanı ona öğretmesini istemişti. Abdullah bin Zeyd Hz. Bilal ‘e ezanı öğretmişti. Abdullah bin Zeyd toplam 6 hadis rivayet etmiştir. Hicretin 22. Senesinde Hz. Osman zamanında 64 yaşında Medine de iken vefat etmiştir. Cenaze namazını da Hz. Osman kıldırmıştır.

Abdullah bin Zeyd Kimdir ?

Abdullah bin Zeyd Hazrec kabilesindendir ve Medinelidir. Akabe de Efendimize (sav) biat etmiş ve Müslüman olmuştur. Babası Zeyd İbni Salebe dir.

Abdullah bin Zeyd‘in Rüyası ve Ezanın Ortaya Çıkışı

Medine’ye gelen Peygamberimiz (sav) Ensar ve Muhacir ‘i kardeş ilan etmişti. Sonrasında ise sahabeler ile beraber İslam ‘ın ilk mescidini yani Mescid-i Nebevî ‘yi yaptılar. Mescid-i Nebevî hicretin birinci senesinden tamamlanmıştı. Sırada Müslümanların ibadete ne şekil çağrılacağı konusuna gelmişti. Efendimiz (sav) fikir alışverişinde bulunmak için sahabeleri bir araya topladı. Müslümanları ibadet etmeye nasıl çağırabileceğini sordu. “Namaz vaktinin girdiği nasıl ilan edilmeli ?”  dedi ve sahabelere soru sordu. Hepsinin görüşünü alıyordu. Kimisi cami üzerine bayrak dikelim diyor kimisi çan sesini öneriyor, kimisi ise ateş yakarak çağıralım diyor. Fakat Efendimiz (sav) bu fikirlerin hiçbirini kabul etmemişti. Önerilen fikirler başka dinlerin ibadete çağırılma şekliydi. Müzakereler bu şekil birkaç gün devam etmişti.

Abdullah bin Zeyd bir gece rüyasında bazı kelimeler ve sözler duymuştu. Sabah olunca erkenden Efendimize (sav) gelip rüyasını anlatmaya başladı: “Üzerinde iki kat (alt ve üst) yeşil elbise bulunan biri yanıma geldi. Elinde bir de nâkus (çan) vardı. Ona: Elindeki çanı satar mısın?” dedim. O da: “Ne yapacaksın?” diye sordu. Bende: “Namaz vakitlerini bildirmek için çalacağım” dedim. O kişi bana: “Ben sana daha hayırlısını tarif edeyim.” Dedi. Kıbleye karşı durdu ve yüksek sesle “Allahu Ekber” diye başlayarak ezanı bütünüyle okudu. Sonra biraz durdu; ezan cümlelerini bir daha okudu. Aynı kelimeleri tekrar etti. Sonuna doğru iki defa “Kad kâmetis salâh” dedi. Bu cümleyi ilâve etti.”

Bu rüyayı işiten Efendimiz (sav): “Bu sâdık bir rüyadır. Hak, gerçek bir rüyadır. Onu Bilâl’e öğret. Onun sesi seninkinden daha gürdür. ”buyurdu. Bunun üzerine Abdullah bin Zeyd ezanı Hz. Bilal ‘e öğretti.

Okunan İlk Ezan

Hz. Bilal mescidin yakınındaki yüksek yere çıkıp ilk ezanı okudu. Ezanı işiten Hz. Ömer Peygamber Efendimizin (sav) yanına gelerek şunları söyledi: “Ey Allah’ın Resulü! Seni hak Peygamber olarak gönderen Allah için, onun gördüğünün aynısını ben de gördüm. Ama bu benden önce geldi.”

Efendimiz bunun üzerine şunları söyledi:  “Allah’a hamdolsun hakkı bildirdi.” Abdullah bin Zeyd bundan sonraki zamanlarda “sâhibü’l-ezân” diye anıldı.

Abdullah bin Zeyd hicretin ikinci senesinde Bedir Savaşına katılmış ve büyük kahramanlıklar göstermişti. Mekke’nin fethedildiği gün Hazrec Kabilesinden olan Haris oğulları kolunun bayrağını taşımıştır. Cömertti ve bu nedenle çok infak ederdi.

Abdullah bin Zeyd ‘in Rivayet Ettiği Hadisler

Abdullah bin Zeyd ‘in rivayet ettiği hadisler şöyledir:

• Resulullah (sav), halkı namaz için toplamak maksadıyla çalınmak üzere bir çan yapılmasını emrettiği zaman, ben uyurken yanıma bir adam geldi. Elinde bir çan vardı. Ben: “Ey Allah’ın kulu, bu çanı bana satar mısın?” dedim. Adam: “Pekala, ama bunu ne yapacaksın?” dedi. Ben: “Bununla insanları namaza çağıracağım” dedim. Bana: “Sana bu iş için daha hayırlı bir söz göstereyim mi?” dedi. Ben de ona: “Elbette!” dedim. “öyleyse şunu söyle!” diyerek bana öğretti: “Allahu Ekber Allahu Ekber Allahu Ekber Allahu Ekber. Eşhedü enne Muhammeden Resulullah, Eşhedü enne Muhammeden Resulullah. Hayye ala’s-salat, Hayye ala’s ’salat. Hayye ala’l-felah, Hayye ala’l-felah. Allahu Ekber Allahu Ekber. La ilahe illallah.” Abdullah İbnu Zeyd Radıyallahu Anh devamla dedi ki: “Rüyamdaki bu zat benden biraz uzaklaştı sonra tekrar söze başlayıp: “Sonra namazı kılacağın zaman şunu söylersin” dedi ve öğretti: “Allahu Ekber Allahu Ekber-Eşhedü en la ilahe illallah, Eşhedü enne Muhammeden Resulullah, Hayye ala’s-salat, Hayye ala’l-felah, Kad kameti’s-salat, kad kameti’s-salat, Allahu ekber Allahu Ekber. La ilahe illallah.” Sabah olunca Resulullah (sav)’e gelerek rüyamda gördüklerimi haber verdim. Bana: “İnşallah bu hak bir rüyadır. Kalk rüyada öğrenmiş olduğunu Bilal’e öğret. O bunları söyleyerek ezan okusun. Zira o, sesçe senden daha gür!” buyurdu. Ben de Bilal’le birlikte kalktım. Ona teker teker arz ediyordum. O da bunları yüksek sesle söyleyerek ezan okumaya başladı. Bunu evinde olan Ömer İbnu’l-Hattab Radıyallahu Anh işitmişti. Hemen evden çıkıp ridasını çekerek geldi ve: “Ey Allah’ın Resulü! Diyordu, seni hak ile gönderen Zat-ı Zülcelal’e yemin olsun, onun gördüğünün aynısını ben de gördüm!” Bunu işiten Resulullah (sav): “Elhamdülillah! Şimdi bu daha sağlam oldu!” dedi. Bir diğer rivayette şöyle gelmiştir: “Bilal ezanı okuyup sıra ikamete gelince Abdullah: “Onu ben gördüm, ben okumak isterim!” dedi. Resulullah (sav) da: “öyleyse sen de ikamet getir!” buyurdu.” Tirmizi’nin bir rivayetinde şöyle gelmiştir: “Abdullah İbnu Zeyd ezanla ilgili kıssayı anlatırken elfazı ikişer ikişer zikretti, ikameti ise birer kere zikretti.” (Ebu Davud, Salât 28,30- Tirmizi , Salât 139)
• Resulullah (sav)’ı bir avuç su ile hem mazmaza hem de istinşak yaparken gördüm, bunu üç kere yapmıştı. (Tirmizi, Taharet 22, (28))
• Bize Resulullah (sav) gelmişti. Kendisine bakır kapta su getirdik, onunla abdest aldı. (Ebu Davud, Taharet 47, (100))
• Resulullah (sav)’e, namazda iken hayaline abdesti bozuldu gibi gelen bir adamdan bahsedilmişti. Şöyle ferman buyurdular: “Sesi işitip kokuyu duymadıkça namazı sakın terk etmesin.” (Buhari, Budu 4, 34, Büyu 5, Müslim, Hayz 98, (361), Nesâî  Taharet 116, (1,99))
• Ebu Davud bir rivayette şu ziyadede bulunmuştur: “Biriniz mescide girince, kabaları arasında bir şey hissedecek olsa, çıkanın sesini işitmedikçe sakın mescitten dışarı çıkmasın.” (Ebu Davud, Taharet 68, (376))

Abdullah bin Zeyd‘in Vefatı

Hicretin 22. Yılında Hz. Osman döneminde vefat etmiştir. Vefat ettiğinde yaşı 64 idi. Medine de iken vefat etmiş ve cenaze namazını da Hz. Osman kıldırmıştır.