HAYA

• Instagram
• YouTube
• Twitter
• Pinterest
• TikTok

Haya nedir? Haya nasıl olur? Haya ile ilgili Resulullah’ın söylediği hadisler şunlardır;

• İbnu Abbâs  (r.a) anlatıyor: “Resûlullah (sav) buyurdular ki: “Allah Teâla hazretleri buyurdular ki: “Büyüklük benim ridamdır, azamet de benim izarımdır. Kim, bunlardan birinde benimle iddialaşmaya kalkarsa, onu cehenneme atarım.”  İbnu Mace Sünen (4175) – Hds 7272)

• Ebu Sa’îdi’l-Hudrî (r.a) anlatıyor: “Resûlullah (sav) buyurdular ki: “Kim Allah Teâla hazretlerinin rızası için bir derece tevazu izhar eder (alçak gönüllü) olursa, Allah, onu bu sebeple, bir derece yükseltir. Kim de Allah’a bir derece kibirde bulunursa, Allah da onu bu sebeple bir derece alçaltır, böylece onu esfel-i safilîne (aşağıların aşağısına) atar.” İbnu Mace Sünen (4176) – Hds 7273)

• Hazreti Enes (r.a) anlatıyor: “Medine ehlinden bir cariye bile Resûlullah ‘ın (sav) elinden tutardı ve Resulullah (sav) elini onun elinden çekmezdi de, cariye ihtiyacı için, O’nu Medine’nin istediği semtine çeker götürürdü. Resûlullah tevazu gösterir, itiraz etmezdi.” İbnu Mace Sünen (4177) – Hds 7274)

• Hazreti Enes ve İbnu Abbâs (r.a) anlatıyor: “Resûlullah (sav) buyurdular ki: “Her dinin (kendine has temel) bir huyu vardır. İslâm’ın bu huyu, hayadır.” İbnu Mace Sünen (4181) – Hds 7275)

• Ebu Bekre (r.a) anlatıyor: “Resûlullah (sav) buyurdular ki: “Haya imandandır. İman (sahibi) ise cennettedir. Hayasızlık (ve bundan kaynaklanan kabalıklar, çirkin ve kırıcı sözler) cefa (eziyet, zulüm, haksızlık)dan bir parçadır. Cefa (eden de) cehennemdedir.” İbnu Mace Sünen (4184) – Hds 7276)

• Ebu Sa’idi’l-Hudrî (r.a) anlatıyor: “Resûlullah ‘ın (sav) yanında oturuyor idik. Bir ara: “Size Abdulkays kabilesinin gönderdiği heyet geldi” buyurdular. Halbuki içimizden hiç kimse (henüz heyetin geldiğini) görmemişti. Hakikaten geldiler ve konakladılar. Sonra Aleyhissalâtu vesselâm’ın huzuruna geldiler. Onlardan Eşecc el-Asarî (adında biri) konaklama yerinde kaldı, o sonradan geldi. Çünkü o, bir konağa indi, devesini ıhtırdı. Yolculuk elbisesini bir kenara bıraktı. Sonra (taze elbise giyip, öyle) Aleyhissalâtu vesselâm huzuruna çıktı. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm da ona: Ey Eşecc! Sende aziz ve celil olan Allah’ın sevdiği iki haslet vardır: Hilm (Acele etmemek) ve teenni ile hareket etmek” buyurdular. Eşecc: “Ey Allah’ın Resûlü! Bu hasletler, cibilliyetimde (fıtratımda doğuştan getirdiğim) bir şey mi, yoksa sonradan (iradî gayretimle) meydana gelen bir şey mi?” dedi. Resûlullah (sav): “Hayır! Yaratılışında bulunan bir şeydir!” buyurdular.” İbnu Mace Sünen (4187) – Hds 7277)

• İbnu Abbâs (r.a) anlatıyor: “Resûlullah (sav) Eşecc el-Asari’ye: “Muhakkak ki sende Allah’ın sevdiği iki haslet var: Hilm (acele etmemek) ve haya” buyurdular.” İbnu Mace Sünen (4188) – Hds 7278)

• Resulullah (sav) “Allah’tan hakkıyla haya edin!” buyurdular. Biz: “Ey Allah’ın Resulü, elhamdülillah, biz Allah’tan haya ediyoruz” dedik. Ancak O, şu açıklamayı yaptı: “Söylemek istediğim bu (sizin anladığınız haya) değil. Allah’tan hakkıyla haya etmek, başı ve onun taşıdıklarını, batni ve onun ihtiva ettiklerini muhafaza etmen, ölümü ve toprakta çürümeyi hatırlamandır. Kim ahireti dilerse dünya hayatının zinetini terk etmeli, ahireti bu hayata tercih etmelidir. Kim bu söylenenleri yerine getirirse, Allah’tan hakkıyla haya etmiş olur.” Tirmizi, Kıyamet 25, (2460)

• Resulullah (sav) çadırdaki bakire kızdan daha çok haya sahibi idi. Hoşlanmadığı bir şey görmüşse biz bunu yüzünden hemen anlardık. Buhari, Edeb 77, Menakıb 23, Müslim, Fedailu’n-Nebi 67, (2320)

• Resulullah (sav) buyurdular ki: “Her bir dinin kendine has bir ahlakı vardır, İslam’ın ahlakı hayadır.” Muvatta, Hüsnü’l-Hulk 9, (2, 905), İbnu Mace, Zühd 17, (4181, 4182)

• Resulullah (sav) buyurdular ki: “Edepsizlik ve çirkin söz girdiği şeyi çirkinleştirir. Haya ise girdiği şeyi güzelleştirir.” Tirmizi, Birr 47, (1975), İbnu Mace, Zühd 17, (4185)