Soru: Hacerül Esved Taşı Hakkında Bilgi?

HACERÜL ESVED

Hacerül esved, Kâbe’nin doğu köşesinde yerden 1,5 m. yükseklikte, gümüşten bir mahfaza içinde tavafın başlangıç ve bitiş noktasını belli eden Hacerülesved bulunur. Arapça’da “siyah taş” anlamına gelen Hacerülesved yaklaşık 30 cm. Çapında ve yumurta biçiminde siyaha yakın koyu kırmızı renktedir.

Kim Tarafından Yapılmıştır?

Hacerül esved Hz. İbrâhim (a.s) tarafından Kâbe’nin inşası esnasında tavafın başlangıç noktasını belirlemek amacıyla yerleştirilmiştir. Kâbe’nin zaman içinde sel ve yangın gibi çeşitli âfetlere, ayrıca insanların saldırılarına mâruz kalmasının sonucunda Hacerülesved’de bazı hasar ve parçalanmalar meydana gelmiş, ancak her defasında bu parçalar büyük bir titizlikle yerlerine yapıştırılarak korunmaya çalışılmıştır. 930 yılında Karmatî lideri Ebû Tâhir el-Cennâbî Mekke’de yaptığı katliam ve yağma sırasında Hacerülesved’i yerinden sökerek Hecer’e götürmüştür. Böylece Kâbe yaklaşık yirmi yıl boyunca (930-951 yılları arası) Hacerülesved’den mahrum kalmış, ancak hacılar tavaf sırasında Hacerülesved mevcutmuş gibi bulunduğu yeri istilâm ederek tavaflarını yapmışlardır.

Hacerul Esved Ne Anlama Gelmektedir?

Tavafa başlama noktasını gösterme şeklindeki pratik faydası yanında, Hacerülesved’in aynı zamanda sembolik bir anlamı da mevcut olup bununla ilgili birçok rivayet nakledilmektedir. Bunlar arasında, Cenâb-ı Hakk’ın bezm-i elestte bütün insanlardan kendisini rab olarak tanımaları yönünde aldığı sözü (bk. El-A’râf 7/172) içinde taşıdığı ve buna uyanlar lehinde kıyamet günü şahitlik yapacağı (Ezrakî, I, 324; Süheylî, 11,273); Hacerülesved’e dokunan kimsenin Rahmân’ın eline dokunmuş gibi olduğu (İbn Mâce, “Menâsik”, 32); Hacerülesved’in yeryüzünde Allah’ın sağ eli olduğu ve kullarıyla onun vasıtasıyla musafaha ettiği, Hacerülesved’e dokunanın Allahla biat etmiş olacağına dair rivayetler (Heysemî, III, 242; Müttakî el-Hindî, XII, 215, 217) sayılabilir.

Hadisi Şerife Göre Hacerül Esved

• Resûl-i Ekrem (sav) bir defasında dudaklarını Hacerülesved’in üzerine koyarak uzun süre ağlamış, daha sonra dönüp Hz. Ömer ’in (r.a) de ağladığını görünce şöyle demiştir: “Ey Ömer! Göz yaşları burada dökülür” (İbn Mâce, “Menâsik”, 27).
• İbn Abbas (r.a), Allah’ın kıyamet günü Hacerülesved’i getireceği ve onun da hak üzere kendisini istilâm edenlere şahitlikte bulunacağını rivayet etmektedir (Tirmizî, “Hac”, 113; İbn Mâce, “Menâsik”, 27).
• Hz. Ömer (r.a)  Hacerülesved’le ilgili olarak, “Allah’a and olsun ki, senin zarar veya fayda vermeyen bir taş olduğunu biliyorum; eğer Resûlullah ‘ı (sav) seni istilâm ediyor görmeseydim, ben de seni istilâm etmezdim” ve “Resûlullah (sav) seni öperken görmeseydim seni öpmezdim” şeklindeki sözleriyle Hacerülesved’in İslâm kültürü içindeki önemine işaret etmiştir (Buhârî, “Hac”, 57, 60; Müslim, “Hac”, 249-250).